قید، گروهی از کلمات یا نوعی کلمه‌‌ست که معنی جمله رو کامل‌تر و یک ویژگی از فعل رو بیان می‌کنه. زمانی که شما قید رو از جمله حذف می‌کنین، ماهیت جمله تغییری نمی‌کنه. علاوه بر این، قید فارسی به مفهوم صفت، مصدر یا مسند اضافه کرده و یکی از مهم‌ترین مباحث درس ادبیات فارسیه که می‌تونه توضیحات بیشتری درباره تشکیل فعل در اختیار ما قرار بده.
برای پاسخ به این سوال که آیا بودن قید در جمله واجبه یا نه باید بگیم که قید فقط مفهوم جمله رو کامل‌تر می‌کنه و توضیحاتی درباره حالت انجام شدن در اختیار ما قرار میده. به همین دلیل اگه از جمله هم حذف بشه مشکلی پیش نمیاد. مثل این که بگیم: رضا سریع به خانه رفت.
در واقع در این جمله ما داریم با کلمه سریع، فعل رفتن رو توصیف می‌کنیم؛ سریع رفتن. اگه کلمه سریع از جمله حذف بشه هم باز جمله ما معنی داره: رضا به خانه رفت. جمله باز همون مفهوم رو داره و معنی و ماهیتش تغییری نکرده.
در ادامه انواع قید فارسی رو بررسی می‌کنیم تا شما بتونین خیلی راحت‌تر، قید و انواع اون در زبان فارسی رو تشخیص بدین.
انواع قید در دستور زبان فارسی
گروه قیدی، بخشی از جمله هستن که فعل برای کامل کردن جمله، نیازی بهشون نداره و فقط توضیحات بیشتر به فعل اضافه می‌کنه. این دستور زبان، انواع مختلفی داره که هر کدوم با یک معنی مثل زمان، حالت یا کمیت ظاهر میشن. گروه قیدی شامل موارد زیر میشه:
قید زمان
با این نوع قید، یک ویژگی که به زمان ربط داره رو به فعل جمله نسبت میدیم و اینطوری زمان فعل رو مشخص می‌کنیم. کلماتی مثل فردا، الان، امشب، به زودی، گاهی و از این قبیل کلمات، جزء قید زمان در زبان فارسی هستن. به جملات زیر دقت کنین:
“من ظهر به پارک می‌روم.”
قید زمان در این جمله کلمه “ظهر” هست و اگه از جمله حذف بشه، باز ما همون معنی قبلی رو خواهیم داشت.
“به زودی او را خواهم دید.”
در این مثال، کلمه “به زودی” قید زمان محسوب میشه.
“دیروز باران بارید.”
به کلمه “دیروز” در این مثال، قید زمان میگیم.
[inline_post_rel p_id=5405]
قید مکان
یکی از انواع قیدها در زبان فارسی، قید مکانه. وقتی با استفاده از یک کلمه، یک ویژگی که مربوط به مکان یا موقعیت باشه رو به فعل نسبت بدیم، از قید مکان استفاده کردیم. برای مثال قید مکان در زبان فارسی شامل کلمات اینجا، پایین، همه‌جا، جلو، بالا و از این قبیل میشه. به جمله زیر دقت کنین:
“کتابت را آنجا گذاشتی؟”
در این جمله، کلمه “آنجا” ویژگی مکان رو به فعل ما نسبت میده؛ پس قید مکان این جمله محسوب میشه.
“احمد بیرون رفت.”
“بیرون” رو در این جمله، قید مکان تعریف می‌کنیم.
“فاطمه در خانه تکالیفش رو نوشت.”
در این جمله، “خانه” رو قید مکان میگیم.
قید کمیت
یکی از انواع قید فارسی، قید کمیته که بهش قید مقدار هم میگن. با استفاده از این قید، می‌تونیم مقدار و اندازه رو به یک فعل نسبت بدیم. برای مثال قید کمیت در زبان فارسی با کمک وجود کلماتی مثل مقداری، کم کم، زیاد، بسیار و از این قبیل موارد شناخته میشه. البته در بعضی از مواقع این قید، میزان شدت قید حالت رو هم بیان می‌کنه. به این جمله دقت کنین:
“امروز کمی سرگیجه دارم.”
کلمه “کمی” در این جمله قید کمیته و به کم بودن سرگیجه اشاره می‌کنه.
“حرف‌هایت زیاد جالب نبود.”
در اینجا کلمه “زیاد” رو قید زمان تعریف می‌کنیم.
“او بسیار زیبا بود.”
در این مثال، کلمه “بسیار” قید کمیته چون داره مقدار و اندازه رو بیان می‌کنه.
قید کیفیت
از انواع قیدهای فارسی می‌تونیم به قید کیفیت اشاره کنیم. با کمک این قید، میشه چگونگی انجام شدن فعل رو متوجه شد. قید کیفیت در زبان فارسی مانند سریع، خوب، بد، نرم، به آرامی، زشت و کلماتی مشابه این‌هاست. برای تشخیص این قید هم راه حلی وجود داره. شما می‌تونین کلمه چگونه رو به فعل اضافه کنین و قید کیفیت رو تشخیص بدین. به جمله زیر دقت کنین:
“علی سریع به سمت پدرش دوید.”
“سریع” در این جا قید کیفیته و برای تشخیصش می‌تونیم بگیم چگونه دوید؟ که جواب سریع هست.
“به آرامی به سمت دفتر مدرسه رفت.”
“به آرامی” قید کیفیت محسوب میشه چون میگیم چگونه رفت؟ و جواب به آرامی هست.
“هانیه بد صحبت کرد.”
در این مثال، “بد” همون قید کیفیته.
[inline_post_rel p_id=5407]
قید حالت
با استفاده از این قید در زبان فارسی، می‌تونیم یک حالت رو علاوه بر فعل، به نهاد و مفعول هم نسبت بدیم. کلماتی مثل خوشحال، شاد، غمگین، گریان، شجاعانه و از این قبیل کلمات، از انواع قید حالت در زبان فارسی هستن. به جمله زیر دقت کنین:
“او ناراحت از کلاس بیرون آمد.”
در این جا، کلمه “ناراحت”، یک حالتی رو هم به فعل و هم به نهاد نسبت میده؛ پس قید فارسی این جمله محسوب میشه.
“آن‌ها شجاعانه جنگیدند.”
“شجاعانه” رو قید حالت تعریف می‌کنیم.
“او غمگین بود.”
“غمگین” قید حالته و داریم حالتی رو به نهاد که “او” هست نسبت میدیم.
قید پرسش
یکی از انواع قید در فارسی، قید پرسشه که به جمله کمک می‌کنه تا یک سوالی رو از مخاطب بپرسه. در واقع این قید باعث میشه تا جمله پرسشی، یک حالت خاصی رو بپرسه و حتی اگه از جمله حذف بشه، باز هم جمله پرسشی باقی می‌مونه. آیا، کجا، هیچ، کِی، چرا و… جزء قید پرسش در زبان فارسی هستن. به جملات زیر دقت کنین:
“کِی به خانه رفتی؟”
کلمه “کِی” در این جا قیده و اگه حذف بشه، جمله به خانه رفتی؟ هنوز هم پرسشیه.
“آیا علی را دیدی؟”
کلمه “آیا” در این مثال قید پرسشه.
“چگونه از مدرسه برگشتی؟”
با حذف کلمه “چگونه”، باز هم این جمله پرسشی باقی می‌مونه؛ پس چگونه قید این جمله محسوب میشه.
[inline_post_rel p_id=5395]
قید تکرار
از انواع قیدها در زبان فارسی می‌تونیم به قید تکرار اشاره کنیم. این قید برای تکرار و توصیه بیشتر استفاده میشه و قید تکرار در زبان فارسی شامل کلماتی مثل دوباره، اکیدا، همچنین، باز هم و از این قبیله. به جمله زیر دقت کنین:
“دوباره تکالیفت رو بنویس.”
در این جمله، کلمه “دوباره” قید تکراره و می‌تونیم بدون این که ماهیت جمله تغییر کنه، از جمله حذفش کنیم.
“باز هم او را ملاقات کردم.”
“باز هم” در این مثال قید تکراره.
“مجددا به او سلام کردم.”
در این مثال کلمه “مجددا” رو قید تکرار تعریف می‌کنیم.
انواع قید در زبان فارسی pdf
در پی دی اف زیر، هم قیدها رو برای شما تعریف کردیم و هم از هر کدوم برای شما مثال کاربردی زدیم. با مطالعه این فایل، می‌تونین با مثال‌های بیشتری از قید فارسی آشنا بشین. برای دانلود، کافیه روی لینک زیر کلیک کنین و به راحتی به تعریف و مثال‌های قیدهای فارسی دسترسی داشته باشین.
تشخیص قید در جمله
به دلیل این که قیدها معمولا روی فعل تاثیر میذارن و توضیح بیشتری در اختیار ما قرار میدن، لازمه که برای تشخیص قید فارسی، اول فعل جمله رو پیدا کنیم. بعد از شناسایی فعل، راه‌هایی برای شناسایی هر کدوم قیدها وجود داره و لازمه از فعل سوال بپرسین. به مثال زیر دقت کنین:
“مریم قطعا دیروز در کتابخانه با دقت زیاد کتابش را مطالعه کرد.”
- کِی مطالعه کرد؟ دیروز (قید زمان)
- واقعا مطالعه کرد؟ قطعا (قید تاکید)
- کجا مطالعه کرد؟ کتابخانه (قید مکان)
- چگونه مطالعه کرد؟ با دقت (قید حالت)
- چقدر با دقت مطالعه کرد؟ زیاد (قید مقدار)
کلام آخر
ما در این مقاله، قید فارسی و انواع اون در زبان فارسی رو بررسی کردیم تا بتونین خیلی راحت‌تر این دستور زبان رو در جملات و متون ادبی پیدا کنین. یادگیری این قیدها علاوه بر مدرسه، برای تقویت زبان فارسی و مهارت‌های زبانی و نوشتاری شما تاثیرگذاره. پس بهتره که انواع قید در زبان فارسی رو خوب بشناسین.😉
همچنین اگه میخواین در مورد دستور زبان فارسی مثل مضاف و مضاف الیه بیشتر بدونین، می‌تونین به مقاله مربوط به این مبحث مراجعه کنین.
اگه ابهام و سوالی هم در مورد قیدهای فارسی داشتین می‌تونین در بخش نظرات از ما بپرسین.🙏🏻
آیا می‌تونیم قید رو از جمله حذف کنیم؟
بله؛ قید فقط حالت اتفاق افتادن فعل رو مشخص می‌کنه و اگه از جمله حذف بشه، ماهیت جمله تغییری نمی‌کنه.
کلمات “آهسته” و “سه‌‌شنبه” چه قیدی هستن؟
آهسته قید کیفیت و کلمه سه‌‌شنبه قید زمانه.