کودک خجالتی و راه‌های مؤثر برای رشد اعتماد به‌ نفس

اگه فرزند شما هم جزء اون دسته از کودکانی هست که وقتی مهمون دارین، پشت شما قایم میشه، توی جمع نمی‌تونه بدون ترس صحبت کنه یا حتی جواب سلام دادن به بقیه براش سخته، باید بگیم که احتمالا فرزند شما خجالتیه.

اما جای نگرانی نیست؛ خیلی از کودکان در سنین پایین، خجالتی هستن و این موضوع در بین کودکان رایجه؛ اما والدین باید بدونن که بی‌توجهی به کودک خجالتی می‌تونه روی اعتماد به‌ نفس، ارتباط با دیگران و حتی آینده‌شون تأثیر بذاره. پدر و مادرها بهتره بدونن که این مشکل، قابل حله و میشه این ویژگی رو در کودکان تغییر داد. با کمی توجه، صبوری و استفاده از روش‌های درست، می‌تونین به فرزندتون کمک کنین تا کم‌ کم راحت‌تر حرف بزنه، احساساتش رو بیان کنه و توی جمع احساس بهتری داشته باشه.

در این مقاله، قراره با هم چند تا راهکار ساده ولی واقعا کاربردی رو بهتون بگیم تا بدونین که با کودک خجالتی چگونه رفتار کنیم؛ پس تا آخر این مطلب با ما همراه باشین.

چگونه با کودک خجالتی رفتار کنیم؟

وقتی کودک نمی‌تونه به درستی با دیگران ارتباط برقرار کنه و دائم به دلیل خجالتی بودن به دنبال فرار از جمع باشه، پدر و مادر به این فکر میفتن که با کمک راهکارهای موثر، این مشکل رو در فرزند خودشون از بین ببرن و کمکش کنن تا بتونه به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنه. در ادامه قراره راهکارهایی رو بررسی کنیم که بهتون کمک می‌کنن تا بدونین با کودک خجالتی چطور رفتار کنین.

ریشه خجالت و کم رویی کودک رو شناسایی کنین

خجالت و کم رویی یک امر رایج در بین کودکانه و معمولا نشانه‌ای از عدم اطمینان به خود و نگرانی در مواجهه با شرایط جدیده. شما برای برطرف کردن این مشکل، اول باید ریشه این اتفاق رو پیدا کنین و بعد مشکل رو از بین ببرین. از دلایل به وجود اومدن خجالت می‌تونیم به تجربه‌ای ناگوار در گذشته، تربیت و پیامدهای اجتماعی اشاره کنیم.

[inline_post_rel p_id=1995]

برچسب خجالتی و کم‌رو بودن به فرزند خود نزنین

نباید به فرزندتون برچسب خجالتی یا کم‌رو بودن بزنین. این جور برچسب‌ها ممکنه روی روحیه و اعتماد به‌ نفس‌شون تاثیر منفی بذاره و حتی باعث بشه که مشکل شدیدتری پیدا کنن. اگه واقعاً می‌خواین کمکشون کنین، بهتره به‌ جای این برچسب‌های منفی، از روش‌هایی استفاده کنین که سازنده‌تر و مفیدترن.

مثلاً می‌تونین یادشون بدین که چطور با اعتماد به‌ نفس و شجاعت با بقیه حرف بزنن، در موقعیت‌های سخت صبور باشن و در عین حال مهربون و قابل‌ اعتماد باقی بمونن. می‌تونین کمکشون کنین که راحت‌تر احساساتشون رو بگن و بلد باشن با سختی‌های زندگی کنار بیان.

مهارت‌های اجتماعی کودکتون رو تقویت کنین

تقویت مهارت‌های اجتماعی کودک خجالتی، یکی از مهم‌ترین کارهاییه که پدر و مادرها باید انجام بدن. خونه یک محیط امن و راحت برای یاد گرفتن این مهارت‌هاست، پس با رعایت چند تا نکته ساده، می‌تونین کمک کنین فرزندتون اجتماعی‌تر بشه:

• یادش بدین از اشتباهات درس بگیره: این رو دائم بهش بگین که اشتباه کردن طبیعیه، مهم اینه که از اون اشتباه درس بگیره و دفعه‌ بعد بهتر رفتار کنه؛
• تشویقش کنین با بقیه بازی کنه: بازی با بچه‌های دیگه باعث میشه یاد بگیره که چجوری با آدم‌ها ارتباط برقرار کنه؛
• احترام گذاشتن رو بهش یاد بدین: بهش یاد بدین که باید به بقیه احترام بذاره؛
• هلش بدین سمت ارتباط گرفتن با دیگران: زمانی که در یک جمعی هستین، کمکش کنین که خودش رو معرفی کنه یا در بازی‌های گروهی شرکت کنه؛
• از فرصت‌های یادگیری اجتماعی استفاده کنه: بذارین در کلاس‌های گروهی، اردو یا فعالیت‌های جمعی شرکت کنه تا تجربه‌های اجتماعی بیشتری به دست بیاره؛
• به حرف‌های بقیه گوش بده: کمکش کنین شنونده‌ خوبی باشه، وسط حرف کسی نپره و نظر بقیه رو هم بشنوه.

اعتماد به نفس فرزند خجالتی خودتون رو تقویت کنین

یکی از بهترین راهکارها برای رفع مشکل یک کودک خجالتی اینه که از روش‌های افزایش اعتماد به نفس کودکان کمک بگیرین تا فرزند شما اعتماد به‌ نفس بیشتری پیدا کنه، چون این مهارت واقعاً در کل زندگیش تأثیرگذاره. اینجا چند تا راهکار ساده و مؤثر معرفی کردیم که می‌تونین ازشون استفاده کنین:

• یادش بدین که تصمیم بگیره: کمکش کنین تا در موقعیت‌های ساده خودش انتخاب کنه و تصمیم بگیره. این باعث می‌شه حس کنه کنترل زندگیش دست خودشه؛
• همیشه تشویقش کنین: بهش بگین که به خودش اعتماد داشته باشه و این اطمینان رو بهش بدین که می‌تونه از پس هر کاری بربیاد. تشویق شما براش کلی انگیزه می‌سازه؛
• قدر تلاش‌هایی که می‌کنه رو بدونین: حتی اگه نتیجه کارش عالی نبود، بهش بگین که بابت زحمتی که کشیده بهش افتخار می‌کنین؛
• موفقیت‌هاشو جشن بگیرین: وقتی در انجام کاری موفق میشه، با یک تبریک ساده یا یک آفرین دلگرم‌کننده، نشون بدین که بهش افتخار می‌کنین؛
• باهاش حرف بزنین: وقتی نگران یا خجالتیه، باهاش آروم حرف بزنین و بهش بگین که این حس‌ها عادیه و کم‌ کم بهتر میشه؛
• فرصت تجربه‌های جدید بهش بدین: بذارین چیزهای جدیدی رو امتحان کنه؛ از کلاس‌ها و بازی‌های تازه گرفته تا حضور در جمع‌های کوچیک. این موارد باعث میشن خودش رو بهتر بشناسه.

برای فرزندتون دوستان مناسب پیدا کنین

یکی از مهم‌ترین مواردی که روی رشد اجتماعی کودکان تاثیر میذاره، داشتن دوستان خوبه. فرزند شما از طریق دوستانش، کلی چیز یاد می‌گیره؛ مثل همدلی، همکاری و اعتماد به نفس. برای یک کودک خجالتی، پیدا کردن دوست کمی سخت و دشوار به نظر میرسه؛ در همین موقعیته که کمکش کنین.

می‌تونین برای تفریح یا مهمونی رفتن، از خانواده‌هایی دعوت کنین که فرزندشون هم سن کودک شماست. با این کار، فرزندتون در این جمع‌های کوچک و امن، راحت‌تر ارتباط می‌گیره و قدم‌ به‌ قدم اجتماعی‌تر میشه. البته بهتره این نکته رو مد نظر قرار بدین که دوست نباید تاثیر منفی روی کودک شما بذاره؛ اگه دیدین یک دوستی داره تاثیر منفی می‌ذاره روی اخلاق یا روحیه‌ بچه‌تون، بهتره آروم‌ آروم اون رابطه رو محدود کنین.

کودک رو به خاطر خجالتی بودن سرزنش نکنین

اگه فرزندتون رو به خاطر خجالتی بودن دائم سرزنش کنین و بهش بگین که چرا مثل بقیه نیست یا این که چرا خجالتیه، باعث میشین تا کم کم این فکر در ذهنش شکل بگیره که واقعا یک مشکلی داره و مثل بقیه بچه‌ها نیست. این احساس موجب به وجود اومدن دل‌زدگی میشه و اعتماد به نفسش رو از بین می‌بره. کودک خجالتی، در وضع بدتری قرار می‌گیره و دائم از جمع‌های دوستانه و اجتماعی دور میشه.

[inline_post_rel p_id=3887]

کودک خجالتی رو جلوی همسالانش نصیحت نکنین

نصیحت کردن یک کودک خجالتی جلوی دوستاش یا هم‌ سن‌ و سالانش، ممکنه باعث بشه احساس ناراحتی یا حتی خجالت بیشتری در اون شکل بگیره. این کار نه‌ تنها کمکی نمی‌کنه، بلکه ممکنه مشکلات رفتاری و اجتماعی‌ بیشتری هم به وجود بیاره.

به جای این که نصیحتش کنین، بهتره خیالش رو راحت کنین که بهش اعتماد دارین و همیشه پشتش هستین. این خیلی بیشتر از هر حرف دیگه‌ای بهش دلگرمی میده. می‌تونین بهش بگین که آدم‌ها با هم فرق دارن، هر کسی یک ویژگی خاص داره و خجالتی بودن هم یکی از اون ویژگی‌های طبیعیه. مهم اینه که خودش رو همون‌طور که هست دوست داشته باشه.

کودک را برای کسب تجربه‌های جدید آماده کنین

آماده کردن فرزندتون برای تجربه‌های جدید، یکی از بهترین کارهاییه که می‌تونین براش انجام بدین. وقتی قراره وارد یک موقعیت تازه بشه، اگه از قبل باهاش حرف بزنین و کمکش کنین اون موقعیت رو تو ذهنش تصور کنه، خیلی راحت‌تر می‌تونه باهاش کنار بیاد.

کودک خجالتی معمولا وقتی از موضوعی خبر نداره و نمیدونه که چه اتفاقاتی قراره بیفته، استرس میگیره و گوشه‌گیر شدن رو ترجیح میده؛ اما اگه از قبل براش توضیح بدین که قراره چه اتفاق بیفته و چه کارهایی می‌تونه انجام بده، یک حس آمادگی و اعتماد به نفس بهش دست میده.

برای کودک فرصت بیان احساسات ایجاد کنین

بعضی کودکان به خاطر شرایط خونه یا مشکلات اجتماعی یا حتی رابطه‌های بد با دوستاشون، نمی‌تونن احساساتشون رو درست بیان کنن. این موضوع ممکنه باعث مشکلات رفتاری یا حتی روانی بشه. برای این که بهشون فرصت بدین راحت‌تر احساساتشون رو بیان کنن، باید بگین که همیشه می‌تونن هر چیزی رو با شما در میون بذارن و شما به حرف‌هاشون گوش میدین.

همچنین، می‌تونین باهاشون درباره راه‌های درست بیان احساسات صحبت کنین و ازشون بخواین بگن چطوری می‌تونن احساساتشون رو بهتر بیان کنن. مثلا می‌تونن از کلمات ساده کمک بگیرن یا با کشیدن نقاشی و تصویرسازی، بهتر حسشون رو نشون بدن.

[inline_post_rel p_id=3396]

جمع‌بندی

کودک خجالتی معمولا وقتی با آدم‌های جدید رو به رو میشه یا شرایطی براش پیش میاد که حس ناامنی می‌کنه، دچار اضطراب میشه و نگرانی و ناراحتیش افزایش پیدا می‌کنه. پس وقتی می‌پرسین «با بچه های خجالتی چه کنیم؟» بهترین جواب اینه که باید سعی کنین ارتباط واقعی و صمیمانه‌ای باهاشون برقرار کنین. یعنی به جای سرزنش کردن، باید صمیمانه کنارشون باشین و به حرف‌هاشون گوش بدین.

اینطوری، فرزندتون احساس می‌کنه تنها نیست و می‌تونه کم‌‌کم با اعتمادبه‌نفس بیشتری با بقیه ارتباط برقرار کنه و در جمع‌های دوستانه، با افراد بیشتری آشنا بشه. پس هیچ وقت حمایت خودتون رو از بچه ها دریغ نکنین تا به مرور زمان، خجالت و ترس‌هاشون، جای خودشون رو به شجاعت و آرامش بدن.