برای همه ما پیش اومده که در زمان مطالعه یک درس، بعد از این که چند خط اول رو خوندیم، حواسمون به چیزهای دیگه پرت شده و نتونستیم دقت و تمرکزمون رو در حین مطالعه حفظ کنیم. در واقع میشه گفت این مشکل برای خیلی از دانش‌آموزان پیش میاد و به دنبال راهی هستن که به افزایش تمرکز برای درس خواندن منجر بشه.
اگه موقع درس خوندن فکر و ذکر شما به هر سمت و سویی کشیده میشه، باید فکر راه چاره‌ای برای اون باشین. حواس‌پرتی در زمان مطالعه، هم بخش زیادی از زمان شما رو هدر میده و هم کیفیت مطالعه‌تون رو پایین میاره. اینجوری کسب نمرات درخشان از امتحانات برای شما سخت میشه و نمی‌تونین نتایج خوبی به دست بیارین.
بهترین کار برای جلوگیری از این موضوع اینه که با استفاده از روش‌های افزایش تمرکز برای درس خوندن، توانایی‌تون رو در این زمینه بالاتر ببرین. پس برای آموزش تکنیک‌های افزایش تمرکز برای درس خوندن، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشین.
البته اگه درگیر روزمرگی‌هاتون هستین و فرصت نمی‌کنین این مقاله رو به طور کامل بخونین، پادکست زیر رو گوش کنین و همراه رادیو پادکست پرش باشین.
روش‌های افزایش تمرکز برای درس خوندن
اگه با ذهنی آماده و تمرکز بالا درس نخونین، ممکنه سر جلسه امتحان، مطالب به ذهن شما نیاد و نتونین جواب درست سوالات رو پیدا کنین. در نتیجه مطالعه با تمرکز بالا، یکی از روش‌های موفقیت در امتحاناته. علاوه بر این می‌تونین با مطالعه متمرکز، مسائل رو برای امتحانات بعدی هم به خاطر بسپارین؛ اینجوری دیگه مجبور نیستین برای هر امتحانی، دوباره کتاب رو از اول بخونین و وقت زیادی رو برای مطالعه صرف کنین.
در واقع تمرکز برای درس خواندن، فهم مطالب درسی رو آسون‌تر کرده و سرعت دانش‌آموزان رو هم بیشتر می‌کنه. برای افزایش تمرکزتون می‌تونین از روش‌هایی که در ادامه به شما توضیح میدیم کمک بگیرین.
[inline_post_rel p_id=2223]
از خودتون سوال بپرسین
یکی از راه‌های تمرکز برای درس خواندن اینه که در زمان مطالعه، مدام از خودتون سوال بپرسین. با این کار ذهن به طور عمیق‌تری با درس درگیر شده و فرآیند یادگیری درس هم ساده‌تر میشه؛ در نتیجه دانش‌آموز از درس خوندن خسته نمیشه. پس بهتره با مطالعه هر مبحث، به دنبال طرح سوال باشین و سعی کنین که با اطلاعات خودتون به سوالات پاسخ بدین.
[inline_post_rel p_id=1667]
ذهن آگاهی برای موفقیت در درس خوندن
فراموش نکنین که ذهن آگاهی برای موفقیت در درس خوندن، یکی از راهکارهای موثر برای افزایش تمرکز و یادگیری عمیق‌تر مطالب درسیه.
بنابراین اگه می‌خواین روی درس‌هاشون مسلط باشین باید دو کار رو انجام بدین. اولین کار، اینه که با روش‌های ذهن آگاهی برای مطالعه دروس مثل تمرین تنفس، مدیتیشن، داشتن عادات غذایی سالم و… آشنا بشین. دومین کار، اینه که انواع روش‌های مطالعه درسی رو امتحان کنین تا بهترین و مناسب‌ترین روش رو برای خودتون پیدا کنین.
تندخوانی رو یاد بگیرین
یکی دیگه از راه‌هایی که باعث از بین بردن حواس‌پرتی میشه، مطالعه به سبک تندخوانیه. اگه درگیر عوامل ذهنی حواس‌پرتی هستین و موقع درس خوندن فکرتون به همه جای دنیا سر می‌زنه اما به درس توجهی نمی‌کنه، باید از تندخوانی کردن کمک بگیرین.
وقتی با سرعت بیشتری درس بخونین، ذهن شما مجالی برای فرار از درس نداره؛ به این ترتیب ذهنتون رو با مطالب درسی پر کرده و از ظرفیت اون به بهترین شکل ممکن استفاده می‌کنین.
[inline_post_rel p_id=2991]
در محیط مناسب مطالعه درس بخونین
نشستن در محیطی مناسب، تاثیر زیادی در افزایش تمرکز برای درس خواندن داره. وقتی اتاقی شلوغ و نامرتب دارین، نباید توقع داشته باشین که تمرکزتون زیاد باشه. تمرکز برای درس خوندن نیازمند اینه که در محیطی راحت و آروم قرار بگیرین. پس بهتره که محل انتخابی شما نه زیاد سرد باشه و نه زیاد گرم.
سعی کنین موقعیت و محیطی که برای مطالعه انتخاب می‌کنین، تلویزیون یا وسایل بازی وجود نداشته باشه تا وسوسه بازی کردن و مشاهده تلوزیون، حواس شما رو از درس خوندن پرت نکنه. اتاقتون رو تمیز و مرتب نگه دارین و جزوه‌ها و کتاب‌ها رو در دسترس قرار بدین. علاوه بر این بهتره که اتاق شما نور مناسبی هم داشته باشه؛ نه زیاد تاریک باشه و نه زیاد روشن.
[inline_post_rel p_id=1547]
هنر «نه گفتن» رو یاد بگیرین
همگام بودن با برنامه‌ریزی درسی و نظم داشتن، زمانی اجرایی میشه که نذارین چیزی شما رو از مسیر برنامه درسیتون خارج کنه. نه گفتن به تلویزیون دیدن، بیرون رفتن بیش از اندازه، مهمونی‌های بی‌موقع و… به شما کمک می‌کنه که بتونین به سمت اهدافتون گام بردارین. پس اراده داشته باشین و تمرکزتون رو معطوف هدف‌های تحصیلی مورد نیازتون قرار بدین.
[inline_post_rel p_id=4378]
از منفی‌نگری فرار کنین
تاثیر انرژی‌های منفی رو روی کار و اهدافتون و کاهش تمرکز برای درس خواندن دست کم نگیرین. اگه قبل از درس خوندن پیش خودتون مدام تکرار می‌کنین که من از این درس متنفرم یا هرگز قرار نیست فلان مبحث رو یاد بگیرم، پس مطمئن باشین که قطعاً همین اتفاقات رخ خواهد داد!
کلمه‌های منفی مثل نمی‌تونم، نمی‌خوام یا نمی‌دونم رو از حافظه خودتون پاک کنین؛ چون هر درسی با تمرین و تکرار قابل یادگیریه!
پس سخت‌ترین درس‌ها هم کم کم برای شما آسون میشن؛ به شرطی که هم تلاش کنین و هم اعتماد به نفس داشته باشین. توانایی‌هاتون رو دست کم نگیرین و با انرژی‌های مثبت به سمت اهداف تحصیلی‌تون راهی بشین.
روش دور کردن افکار منفی حین درس خوندن
افکار منفی چیزیه که همه ما هر از گاهی درگیرش میشیم و اگه ادامه داشته باشه موجب افسردگی و اضطراب میشه. تحقیقات ثابت کرده که داشتن تفکر مثبت نقش مهمی در سلامت روان داره و حتی موجب سلامت جسم شما هم میشه.
حالا چی میشه که افکار منفی به سراغ شما میان و حتی موقع مطالعه و درس خوندن هم دست از سرتون بر نمی‌دارن و باعث عدم تمرکز برای درس خواندن میشن؟ آیا اصلا راه حلی برای دور کردن افکار منفی موقع درس خوندن وجود داره؟
باید بگیم که بله؛ در نظر داشتن راهکارهای زیر، باعث از بین رفتن افکار منفی میشن:
- مدیتیشن کنین؛
- هر روز مطالعه کنین؛ حتی شده برای یه مدت کوتاه؛
- برای دور کردن افکار منفی فقط به روزنامه‌خوانی از روی کتاب درسی تکیه نکنین؛
- وقتتون رو هدر ندین و روی مسائل مهم در آینده تمرکز کنین؛
- باورها و ناخودآگاهتون رو تغییر بدین؛
- در بین مطالعه، وقفه‌های کوتاه برای استراحت در نظر بگیرین؛
- و در آخر تسلیم نشین.
[inline_post_rel p_id=2040]
هم تلاش کنین و هم رویاپردازی
همیشه قدرت تخیل قوی‌تر از قدرت اراده بوده؛ به همین دلیله که برای رسیدن به اهداف و رویاها باید خیلی تلاش کرد. چیزهایی که توی ذهنتون می‌سازین به راحتی به روز میشن و پروبال می‌گیرن. اما آیا تلاش و اراده شما هم همزمان با اون‌ها افزایش پیدا می‌کنه؟ آیا برای رسیدن به اون‌ها اقدام جدیدی انجام میدین؟
پس سعی کنین که برای رسیدن به رویا و اهدافتون تلاش کنین و تسلیم نشین.
[inline_post_rel p_id=2473]
به خواب و خوراکتون اهمیت بدین
یکی از روش‌های افزایش تمرکز برای درس خواندن اینه که به شرایط فیزیکی بدنتون اهمیت بدین. یعنی مثلا به موقع بخوابین و به موقع هم از خواب بیدار بشین. تنظیم خواب در زمان درس خوندن، علی‌الخصوص در روزهای سخت و پرمشغله کنکور یا امتحانات نهایی، کار ساده‌ای نیست!
بهترین کار اینه که شب‌ها زود بخوابین و صبح‌ها هم زود از خواب بیدار بشین. بازدهی و بهره‌وری اکثر دانش‌آموزان در ساعات اولیه روز خیلی بیشتر از سایر ساعات روزه؛ پس بهترین کار اینه که ساعت خوابتون رو در شبانه‌روز تنظیم کنین تا سرحال‌تر وشاداب‌تر از همیشه باشین.
حدود 7 تا 8 ساعت خواب در طول شبانه‌روز برای ساختار بدن فرد معمولی کافیه. یادتون باشه که هیچ چیز به اندازه خواب شبانه تمرکز شما رو بالا نمی‌بره.
عادت‌های غذایی صحیح هم می‌تونه تاثیر زیادی در شادابی شما داشته باشه. خوردن صبحانه مقوی مثل تخم‌مرغ، پنیر، خشکبار و… به مرور زمان به افزایش تمرکز برای درس خواندن شما کمک می‌کنه. یادتون باشه که معده‌تون رو سنگین نکنین؛ مخصوصا در وعده شام غذاهای سنگین نخورین تا شب سبک و راحت بخوابین.
[inline_post_rel p_id=3187]
از یادداشت برداری و خلاصه‌نویسی کمک بگیرین
نوشتن خلاصه‌ای کلی از مطالبی که خوندین، تمرکز برای درس خواندن رو بیشتر می‌کنه و در عین حال سرعت یادگیری رو بالا می‌بره. نوشتن باعث میشه که بین مغز و چشم شما تعادل ایجاد بشه و تمرکز و سرعت یادگیری هم افزایش پیدا کنه. همچنین دیگه لازم نیست برای هر امتحان دوباره کتاب رو از اول مطالعه کنین؛ کافیه به خلاصه‌نویسی‌های خودتون نگاهی بندازین تا مطالب براتون تکرار بشه.
دنبال شرایط ایده‌آل نباشین
اگه همیشه به دنبال فضا و شرایط مناسب برای مطالعه باشین، کارتون سخت میشه! خوبه که شما در فضایی ساکت، آروم، دارای دمای مناسب و… درس بخونین؛ اما این که بخواین موارد مذکور رو شرطی برای مطالعه قرار بدین، آسیب زننده‌ست.
به دنبال شرایط ایده‌آل نباشین و همه چیز رو تا حدی مطلوب کنین که کار خراب نشه؛ چون ممکنه در خیلی از مواقع، این شرایط در دسترس نباشه.
از شبکههای اجتماعی دوری کنین
بزرگترین عاملی که این روزها باعث اتلاف وقت دانش‌آموزان میشه، شبکههای اجتماعیه. وسوسه‌ای که دانش‌آموزان رو موقع درس خوندن به سمت شبکههای اجتماعی می‌بره، باعث از بین رفتن تمرکز اون‌ها میشه. مبارزه با این وسوسه کار ساده‌ای نیست!
بهترین کار اینه که فقط در زمان‌های استراحت سراغ تلفن همراهتون برین و در زمان درس خوندن از قابلیت حالت پرواز کمک بگیرین و گوشی رو با فاصله از خودتون قرار بدین. اینجوری می‌تونین باعث افزایش تمرکز برای درس خواندن بشین.
[inline_post_rel p_id=1263]
به کارگیری یک راهنما
می‌تونین از یه بوک‌مارک، مداد، انگشت و… استفاده کرده و با اون‌ها متن رو به هنگام مطالعه دنبال کنین. به کارگیری این روش کمک می‌کنه که تمرکز شما بر روی مطلب مورد نظر حفظ بشه و برای درک مباحث، نیاز به برگشت دائم به خطوط و صفحات قبلی نداشته باشین؛ در این صورت سرعت و کیفیت مطالعه شما بالا میره.
نوشتن عوامل حواس‌پرتی
ممکنه به هنگام مطالعه، به یاد کارهای دیگه‌ای که لازمه اون‌ها رو به انجام برسونین بیفتین. در این زمان، عامل حواس‌پرتی خودتون رو در جایی یادداشت کنین؛ در این صورت می‌تونین پس از مطالعه، زمانی رو به فکر کردن درباره عوامل مختلف حواس‌پرتی‌تون اختصاص بدین.
تکنیک تار عنکبوت!
زمانی که به تار عنکبوت دست بزنین، از عنکبوت واکنش می‌بینین؛ اما با تکرار این کار، عنکبوت دیگه به روی خودش هم نمیاره! حکایت تمرکز هم همینه. اگه صدا یا شرایطی، تمرکزتون رو به هم زد، اون رو نادیده بگیرین؛ با نادیده گرفتن، در صورت تکرار هم این صداها دیگه آزاردهنده نیستن.
با عادت کردن هم می‌تونین تا حد زیادی، تمرکزتون رو به هنگام مطالعه افزایش بدین.
منشأ حواس پرتی و عدم تمرکز
اگه دچار حواس پرتی شدین و به دنبال افزایش تمرکز برای درس خواندن هستین، بهتره بدونین برای حل کردن هر مشکلی، قبل از پیدا کردن راه‌حل، باید دلیل و منشا اصلی اون رو پیدا کنین. برای رفع مشکل حواس‌پرتی و تمرکز نداشتن هم باید ابتدا به دنبال دلایل اون بگردین.
منشأ عدم تمرکز می‌تونه به عوامل محیطی و بیرونی ارتباط داشته باشه یا از ذهن و فکر خودتون آغاز شده باشه. اگه شما هم به دنبال پاسخ سوال «چگونه روی درس تمرکز کنیم؟» هستین، باید بگیم که در ادامه قصد داریم مهم‌ترین عوامل حواس پرتی رو معرفی کنیم.
عوامل ذهنی و درونی
گاهی اوقات نداشتن تمرکز برای درس خواندن می‌تونه به دلیل عواملی ذهنی و درونی باشه. در این نوع از حواس‌پرتی، شخص به جای تمرکز روی درس خوندن، در ذهن خودش افکار بیهوده‌ای رو پرورش میده. اون موانعی رو بر سر مسیرش مجسم می‌کنه تا درس نخوندن و عقب انداختن کارها رو به گردن این موانع بندازه. این موانع می‌تونن شامل مواردی از جمله نگرانی، گرسنگی، ترس، سردرد، غم و غصه یا هر چیز دیگه‌ای باشه.
حتی خیال پردازی بیش از حد هم یکی از عوامل ذهنیه که باعث اتلاف وقت و از بین رفتن تمرکز دانش‌آموزان میشه. برای افزایش تمرکز در مطالعه لازمه تا عوامل درونی و ذهنی که باعث از بین بردن تمرکز میشه رو در خودتون به خوبی مدیریت کنین.
عوامل محیطی و بیرونی
بر عکس مورد قبلی، عوامل بیرونی حواس‌پرتی که باعث از دست رفتن تمرکز برای درس خواندن میشن، کاملا خارج از کنترل و اراده فرد هستن. مثلاً ممکنه در خانواده‌ای پرجمعیت زندگی کنین که همیشه پر از سروصدا و جنب‌وجوشه. طبیعیه که این محیط به خاطر شلوغی و سروصدا جای خوبی برای درس خوندن و تمرکز داشتن نباشه.
علاوه بر این موارد، در دنیای امروزی با وجود پیشرفت تکنولوژی، عوامل محیطی زیادی برای حواس‌پرتی دانش‌آموزان ایجاد شده؛ به عنوان مثال تلفن همراه، بازی‌های کامپیوتری، شبکههای اجتماعی مختلف و به‌طور کلی فضای مجازی تمرکز افراد رو برای درس خوندن کمتر می‌کنه.
رایج‌ترین عواملی که باعث حواس‌پرتی و عدم تمرکز میشن شامل موارد زیر هستن:
- تماس‌ها؛
- سروصدا؛
- تلویزیون؛
- پیامک دادن؛
- چک کردن ایمیل؛
- شبکههای اجتماعی؛
- وب‌گردی بدون هدف.
جهت افزایش تمرکز برای درس خواندن سعی کنین از این عوامل بیرونی، دوری کنین.
در واقع همون‌طور که پیش‌تر توضیح دادیم، تمرکز در درس خوندن، هم تحت تاثیر عوامل داخلی و هم عوامل خارجی یا محیطیه. اگه بخوایم بفهمیم «چجوری موقع درس خوندن تمرکز کنیم»، اول باید دلایل عدم تمرکز در درس خواندن رو بشناسیم. در ادامه به برخی از مهم‌ترین موارد تاثیرگذار در این زمینه اشاره شده.
حواس‌پرتی
ما در حین درس خوندن، مورد بمباران جریان دائمی اطلاعات، چه جدید و چه قدیمی هستیم. محققان به این نتیجه رسیدن که مغز ما انقدر برای این حواس‌پرتی آماده‌ست که حتی نگاه کردن به گوشی، تمرکز ما رو مختل می‌کنه.
وقتی مقدار زیادی اطلاعات همزمان وارد مغز میشه، ارزیابی ما رو از این که آیا واقعا برای تصمیم‌گیری به اطلاعات بیشتری نیاز داریم یا نه، مختل می‌کنه؛ بنابراین برای افزایش تمرکز در مطالعه، از عوامل حواس‌پرتی دوری کنین.
خواب ناکافی
دانشمندان به این نتیجه رسیدن که کمبود خواب می‌تونه منجر به کاهش هوشیاری، کند‌تر شدن فرآیندهای فکری و کاهش تمرکز بشه. وقتی به اندازه کافی نمی‌خوابین، قطعا نمی‌تونین تمرکز کافی داشته باشین و ممکنه که گیج بشین.
در نتیجه، توانایی شما برای انجام وظایف به ویژه کارهای مربوط به استدلال یا منطق می‌تونه به‌طور جدی تحت تأثیر قرار بگیره.
[inline_post_rel p_id=2957]
فعالیت بدنی ناکافی
آیا تا به حال متوجه شدین که چطوری ورزش باعث میشه در طول روز احساس آرامش و انرژی بیشتری داشته باشین؟ وقتی فعالیت بدنی شما به اندازه کافی نباشه، ماهیچه‌های شما ممکنه منقبض بشن، احساس سفتی در گردن، شانه و قفسه سینه خودتون داشته باشین و این ناراحتی مداوم و در سطح پایین می‌تونه بر عدم تمرکز برای درس خواندن تأثیر بذاره.
[inline_post_rel p_id=2791]
عادات غذایی
تغذیه، به احساس ما از جمله تمرکز در درس خوندن، در طول روز کمک می‌کنه. اگه از مواد مغذی مناسب استفاده نکنیم، علائمی مانند از دست دادن حافظه، خستگی و عدم تمرکز رو تجربه خواهیم کرد. در نتیجه بهتره خوردن ویتامین و پروتئین‌ها رو جایگزین مواد چرب و غذاهای شور کنیم.
[inline_post_rel p_id=3839]
محیط
بسته به کاری که انجام میدین، محیط می‌تونه بر تمرکز برای درس خواندن تأثیر بذاره. بدیهیه که صدای بیش از حد بلند یک مشکل اساسی برای تمرکز در درس خوندنه. اما خیلی از افراد با بیش از حد ساکت بودن محیط هم مشکل تمرکز دارن. بنابراین بهتره محیطی رو انتخاب کنین که سر و صدا یا سکوت بیش از حد اون، شما رو تحت تاثیر قرار نده.
تمرین‌های مفید افزایش تمرکز در مطالعه
برای افزایش تمرکز در مطالعه یا حتی سایر کارهایی که باید انجام بدین، نیاز دارین که تمرین کنین. اگه ذهنتون هر لحظه از این شاخه به اون شاخه می‌پره، این تمرینات ساده می‌تونن راه خوبی برای افزایش تمرکز شما باشن.
- تمرین اول: ذهنتون رو از فکر و خیال خالی کنین. شاید این کار به نظر سخت برسه اما با تمرین کردن ممکن میشه.
- تمرین دوم: روی یک موضوع خاص تمرکز کنین. مثلا یه کلمه رو در نظر بگیرین و فقط درباره اون فکر کنین. در این تمرین نباید اجازه بدین موضوعات دیگه باعث بهم زدن افکار شما بشن.
- تمرین سوم: اگه موقع درس خوندن یا هر کار دیگه‌ای یاد کارهای چند روز قبل‌تون افتادین و یا به هر چیزی غیر از درس فکر کردین، بد نیست که این تمرین رو در جهت بالا بردن حوصله برای درس خوندن انجام بدین. اگه موضوعی غیر از درس به ذهنتون خطور کرد، اون رو روی کاغذ بنویسین تا بعدا برای فکر کردن به اون وقت بذارین. با این کار مغز شما اون رو مثل یه عمل انجام شده می‌بینه و دوباره به درس متمرکز خواهید شد.
- تمرین چهارم: مدیتیشن کردن به شما کمک می‌کنه که آرامش و تمرکز بیشتری داشته باشین. برای مدیتیشن هم نیاز نیست خیلی به خودتون سخت بگیرین. فقط کافیه که به صورت چهار زانو بشینین، کمرتون رو صاف کنین و نفس عمیق بکشین. با بینی نفس رو به داخل ببرین و از دهان خارج کنین. انرژی‌های مثبت رو به خودتون جذب کنین و بعد دوباره سراغ درس خوندن برین.
[inline_post_rel p_id=2241]
کلام آخر
بالا بردن حوصله برای درس خوندن و تمرکز کردن مهارتیه که با تمرین و تکرار قابل دستیابیه. ما در این مقاله یک راه‌حل افزایش تمرکز برای درس خواندن معرفی کردیم که شما عزیزان با انجام هر کدوم از این موارد می‌تونین در هر کاری به ویژه در زمان درس خوندن، تمرکز کنین تا به نتیجه دلخواهتون برسین. پس همین حالا با اعتماد به نفس به سمت اهدافتون قدم بردارین و صبور باشین.
اگه برای اجرای این راهکارها به مشکل برخوردین یا به دنبال پیدا کردن راه‌حل منحصربه‌فرد خودتون هستین، شماره تماستون رو از طریق کادر «ارتباط با ما» وارد کنین؛ مشاوران تحصیلی گروه آموزشی پرش با شما تماس می‌گیرن و برای رفع این مشکل همه راه‌های موجود رو بررسی می‌کنن.
چیکار کنیم موقع درس خوندن حواسمون پرت نشه؟
برای جلوگیری از حواس‌پرتی و افزایش تمرکز برای درس خوندن باید عوامل حواس‌پرتی‌تون رو بشناسین و سعی کنین با راهکارهایی که در مقاله معرفی کردیم، دوباره ذهن خودتون رو متمرکز کنین.
چیکار کنیم حوصله درس خوندن داشته باشیم؟
این افکار منفی مثل سخت بودن درس و عدم موفقیت رو از خودتون دور کرده و سعی کنین با اشتیاق درس رو برای کسب نمرات بالا مطالعه کنین.