بیش فعالی در کودکان و راه‌های کنترل آن

بسیاری از والدین، خواهان آشنایی با بیش فعالی در کودکان و راه‌های کنترل آن هستند؛ به طور کلی، بیش‌فعالی دانش‌آموزان در دوران ابتدایی یکی از مشکلات اولیا و کادر آموزشی مدرسه است.

بسیاری از دانش‌آموزان با ورود به مقطع دبستان به دلیل داشتن این اختلال، تمرکز کافی برای یادگیری مطالب ندارند؛ و همین موضوع در دراز‌ مدت باعث افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌شود.

بهتر است که پدر و مادر‌ها به درستی با علائم پیش‌فعالی و راه‌های کنترل و مدیریت این اختلال آشنا شوند. ما در این مقاله به بررسی کامل این موضوع می‌پردازیم.

بیش فعالی چیست؟

پیش از این‌که به بررسی بیش فعالی در کودکان و راه‌های کنترل آن بپردازیم، باید ببینیم که اصلا بیش فعالی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد. بیش فعالی که با نام ADHD نیز شناخته می‌شود، در واقع نوعی اختلال رفتاری است که طی آن فرد مبتلا، رفتارهای متفاوتی از خود نشان داده و در موقعیت‌های مختلف نمی‌تواند متناسب با شرایط عمل کند.

این اختلال ممکن است با رفتارهای تکانشی، بی‌قراری زیاد، عدم تمرکز، حرکات مداوم، اختلال تیک، افسردگی و… همراه شود، لذا پیشگیری و درمان آن بسیار حائز اهمیت است.

علائم بیش فعالی در کودکان

برای تشخیص به موقع و درست اختلال بیش فعالی باید با علائمی که نشان از ابتلا به این بیماری دارد، آشنا شوید. در ادامه به بررسی بیش فعالی در کودکان و راه‌های کنترل آن توجه داشته باشید که تشخیص قطعی بروز این اختلال در کودک می‌بایست توسط پزشک متخصص انجام شود.

• بی‌توجهی‌های مکرر
• رفتار متمرکز بر خود
• قطع بازی، صحبت و… دیگران
• عدم درک خواسته‌های دیگران
• عدم توانایی در کنترل احساسات
• ناآرامی و بی‌قراری زیاد
• تکمیل نکردن کارها
• تمایل به انجام کارها و بازی‌ها با سر و صدای زیاد
• نداشتن تمرکز کافی
• عدم تمایل به انجام کارهای دشوار یا نیازمند تلاش ذهنی زیاد
• مقاومت در برابر پیروی از دستور‌العمل‌ها
• خیال‌پردازی زیاد
• ناتوانی در سازماندهی امور
• فراموشی
• و…

[inline_post_rel p_id=4930]

شایان توجه است، بروز تقریبا همزمان چند مورد از موارد فوق است که نشان از اختلال بیش فعالی در کودکان می‌دهد؛ برای مثال اگر در فرزند خود، تنها بی‌توجهی یا بی‌قراری مشاهده کردید، نباید تصور کنید که او بیش فعال است اما می‌توانید با پزشک در ارتباط باشید تا در صورت بروز علائم دیگر، درمان را سریعا آغاز کنید. همچنین باید توجه کنید منظم بودن برای کودکان بیش‌فعال کار بسیار سختی است، لطفا اپز راه‌های غیر اصولی فشار زیادی را به آن‌ها وارد نکنید. به مقاله «چگونه کودکی منظم داشته باشیم؟» مراجعه کنید تا راهکارهای اصولی حل این مسئله را پیدا کنید.

راه‌های کنترل بیش فعالی کودکان

حال که تا حدودی با بیش فعالی در کودکان و علائم آن آشنا شدید، بهتر است درباره راه‌های کنترل این اختلال نیز اطلاعاتی را به دست آورید. در ادامه به شرح روش کنترل این اختلال در کودکان پرداخته‌ایم؛ با ما همراه باشید.

رفتار درمانی بیش فعالی

یکی از بهترین روش‌ها برای شناخت علائم بیش فعالی در کودکان و راه‌های کنترل آن، رفتار درمانی است. رفتار درمانی به شناسایی تفکر و رفتار بیمار پرداخته و در صدد تغییر آن بر می‌آید. توجه داشته باشید، علم ثابت کرده است که امکان تغییر رفتارهای ناسالم وجود دارد، لذا یکی از روش‌های درمانی تاثیرگذار که می‌توان از آن به صورت ترکیبی با سایر روش‌های درمانی نیز استفاده کرد، رفتار درمانی است.

شایان ذکر است، رفتار درمانی تنها بر روی فرد بیمار انجام نمی‌شود و گاها لازم است افرادی که با او در ارتباط هستند نیز در جلسات رفتار درمانی شرکت کنند؛ خانواده، معلم و… جزو این افراد به حساب می‌آیند.

مربی‌گری

یکی از روش‌های جدیدی که برای بهبود اختلال بیش‌فعالی در کودکان استفاده می‌شود، مربی‌گری است. در این نوع از درمان، مربیان که لزوما درمانگر هم نیستند، با استفاده از تکنیک‌های آزمایش شده‌ای به بهبود عملکرد افراد و آموزش مهارت‌هایی می‌پردازند که در نتیجه آن، بیمار در موقعیت‌های مختلف، رفتار بهتری از خود نشان می‌دهد.

نوروفیدبک

نوروفیدبک نیز یکی از روش‌های درمانی موثر بر اختلالات روانپزشکی است. در این نوع از درمان تلاش می‌شود که با ثبت سیگنال‌های امواج مغزی و دادن بازخوردهایی به فرد، بر فعالیت‌های ذهنی او تاثیر گذاشته و تغییرات مثبتی را در او به وجود آورند.

موسیقی درمانی

همانطور که می‌دانید، برخی موسیقی‌ها می‌توانند آرامش‌بخش باشند؛ موسیقی درمانی نیز یکی دیگر از روش‌های کنترل اختلال بیش فعالی است که در کنار سایر روش‌‌های درمانی تاثیرگذار خواهد بود. کودکان بیش فعال با گوش سپردن به موسیقی‌های تعیین شده، بر اضطراب خود غلبه کرده و عملکرد بهتری خواهند داشت. موسیقی درمانی، یکی از راه‌های است که به کاهش بیش فعالی در کودکان و راه‌های کنترل آن کمک می‌کند.

تکنولوژی کمکی

از آنجایی که بیش فعالی به گونه‌ای بر کودک اثر می‌گذارد که ممکن است او را از انجام کارهای روزمره باز دارد، تکنولوژی کمکی می‌تواند روش موثری برای تشویق او به سازماندهی باشد. برای این منظور از اپلیکیشن‌ها، ماشین حساب‌های گفتاری و… استفاده کنید تا توجه و تمرکز فرزندتان نیز بهتر شود. توجه داشته باشید که استفاده بیش از حد از تکنولوژی نیز آسیب زننده است، لذا توصیه می‌شود که میانه‌روی رعایت گردد.

فعالیت بدنی

هر اندازه از فواید ورزش و فعالیت بدنی بگوییم، کم گفتیم! ورزش کردن به کودک دچار اختلال بیش فعالی کمک می‌کند که توجه بهتری داشته و با تقویت روحیه، عملکرد بهتری نیز از خود نشان دهد. فرزند خود را تشویق به انجام ورزش‌های مورد علاقه‌اش کنید تا انرژی خود را برای امر مفیدی صرف کند.

فعالیت بدنی به بهبود خواب فرزند شما نیز می‌انجامد و این خود می‌تواند تاثیر خوبی بر کاهش بیش فعالی در کودکان و راه‌های کنترل آن داشته باشد.

رژیم غذایی مناسب

بدیهی است که تغذیه مفید و سالم می‌تواند تاثیرات خوبی بر جسم و روان انسان داشته باشد. شما پس از تعیین یک رژیم غذایی مناسب نباید انتظار معجزه داشته باشید اما مطمئن باشید که یک رژیم غذایی خوب در کنار سایر موارد ذکر شده می‌تواند کمک شایانی برای شما باشد. داشتن یک رژیم غذایی مناسب نقش پررنگی در کاهش علائم بیش فعالی در کودکان و راه‌های کنترل آن، دارد.

[inline_post_rel p_id=3187]

مراقبت کایروپراکتیک

ممکن است ندانید که کایروپراکتیک یعنی چه، لذا در ابتدا به این موضوع می‌پردازیم. کایروپراکتیک در واقع مراقبتی است که به پیشگیری و درمان اختلالات اسکلتی خصوصا در ناحیه ستون فقرات می‌پردازد. گاها بیش فعالی افراد مرتبط با اختلالات مذکور است، لذا بررسی این مورد نیز خالی از لطف نخواهد بود.

توصیه‌های مهم درباره بیش فعالی در کودکان و راه‌های کنترل آن

• تعریف از کودک خود را از یاد نبرید؛ تعریف و تمجید شما می‌تواند انگیزه‌ای برای او باشد تا عملکرد بهتری از خود نشان دهد.
• برای او برنامه ریزی کنید؛ برنامه شما باید به قدری جذابیت داشته باشد که توجه او را جلب کند.
• شرایط خواب خوب و باکیفیت را برای او فراهم سازید.
• برای این‌که فرزند شما در زمان انجام کارها قسر در نرود، کارها را برای او به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. مثلا می‌توانید برای حل تمارین به او بگویید که هر بار چند تمرین را حل کرده و باقی آن‌ها را پس از استراحت و بازی به انجام برساند.
• محیط و شرایط را برای او به گونه‌ای آماده کنید که کمترین میزان حواس‌پرتی برایش ایجاد شود.
• سوالات او را با صبر و حوصله پاسخ داده و درخواست‌های خود از او را به تندی بیان نکنید.
• به او پیشنهاد کنید که قبل از بیان صحبت‌ها و پیش از انجام کارهایش درباره آن خوب فکر کند.
• استرس را از خود دور کنید؛ اگر شما دچار استرس بیش از حد باشید، تاثیر منفی بر فرزند خود داشته و روند بهبود او را طولانی‌تر خواهید کرد.
• در مقابل توصیه پزشک مبنی بر مصرف دارو مقاومت نکنید؛ برخی افراد برای درمان بیش فعالی باید دارو مصرف کنند.
• در نظر گرفتن پاداش و جریمه برای کارهای فرزندتان می‌تواند فکر خوبی باشد.
• بهتر است برای جلوگیری از بروز هیجانات بیش از حد کودک بیش فعال خود، از نور سفید مهتابی در منزل استفاده نکنید.
• قوانین خانه، مدرسه و… را برای او با آرامش توضیح دهید.
• منتظر گذاشتن کودک، بردن او به فروشگاه‌های بزرگ و پر سروصدا، ثبت‌نام او در کلاس‌هایی با ساعت آموزش طولانی و… ممکن است روند بهبودی او را کند کند.

علل بروز بیش فعالی در کودکان

علی رغم این‌که اخیرا بیش فعالی به صورت گسترده‌ای در افراد (خصوصا کودکان) دیده می‌شود، هنوز دلیلی قطعی برای بروز آن یافت نشده است. به طور کلی می‌توان گفت که مواردی چون کاهش دوپامین، وراثت و… در به وجود آمدن این اختلال نقش دارند. به هر جهت بیش فعالی در کودکان، موضوع مهمیه که والدین باید به اون توجه کنن.

نقش مشاورین پرش در کنترل بیش‌فعالی

یکی از خدماتی که در گروه آموزشی پرش برای دانش‌آموزان انجام می‌شود مشاوره‌های تحصیلی و بالینی است. در جلسات مشاوره روند درسی دانش‌آموزان به صورت کامل بررسی می‌شود و متناسب با ویژگی‌های فردی دانش‌آموزان راهکار‌های لازم انجام می‌شود.

شرکت در جلسات منظم هفتگی به مدیریت و کنترل این اختلال به صورت کامل کمک می‌کند؛ زیرا در این حالت دانش‌آموزان در کل ترم تحت نظر مشاورین تحصیلی و بالینی هستند و تمام راه‌حل‌های مناسب به صورت کامل توسط مشاورین پیاده‌سازی می‌شود.

والدین عزیز باید بدانند که به مرور با بالارفتن سن دانش‌آموز‌شان این مشکل برطرف می‌شود. پس باید در این مسیر دقت لازم را داشته باشند و بتوانند علائم بیش فعالی در کودکان و راه‌های کنترل آن را بشناسند.

جمع‌بندی

در این مقاله حول مسئله بیش فعالی در کودکان و راه‌های کنترل آن صحبت کردیم. علت بروز بیش فعالی دقیقا مشخص نیست اما راهکارهایی برای مهار آن وجود دارد که با بکارگیری همزمان آن‌ها می‌توانید به هدفتان برسید. برای کسب اطلاعات بیشتر، به مقاله فوق مراجعه نمایید.