احتمالاً شما هم با کسانی که درگیر وسواس در مطالعه هستن برخورد داشتین؛ افرادی که سخت تمرکز می‌کنن و با هر بار خوندن پاراگراف، حس می‌کنن مطلبی رو جا انداختن و دوباره اون رو از اول می‌خونن. همچنین دائم به این فکر می‌کنن که زمانشون داره تموم میشه و نمیرسن اون مطلب رو تموم کنن.
علاوه بر این، افرادی که مشکل وسواس در مطالعه دارن، همش نگرانن که نکنه مطالب رو فراموش کنن و نتونن عملکرد خوبی سر جلسات امتحان داشته باشن و دائم به این فکر می‌کنن که شاید فلان کتاب، مطالب بهتر و بیشتری برای مطالعه داشته باشه و نمی‌تونن به خوبی روی مطالعه یک کتاب متمرکز بشن.
اگه شما یا اطرافیانتون دچار این مشکل هستین، باید بگیم که بهتره هر چه سریع‌تر این وسواس رو برطرف کنین؛ چون با این مشکل، درس خوندن براتون سخت میشه و به جای این که نتیجه خوبی بگیرین، هر روز پسرفت می‌کنین. بهترین راه برای درمان وسواس مطالعاتی، استفاده از یک برنامه‌ریزی دقیق، زمانبندی برای درس خوندن و کنترل کردن ذهنه. وسواس مطالعه در واقع نوعی عادت بده که منجر به هدر رفتن بخش زیادی از زمانتون میشه.
برای یادگیری روش‌های درمان وسواس مطالعه با این مقاله با گروه آموزشی پرش همراه باشین.
وسواس در مطالعه چیست؟
به طور کلی، وسواس نوعی اختلال شخصیتیه که آرامش فکری شخص رو از بین می‌بره و اون رو به انجام کارهای تکراری وادار می‌کنه. ملموس‌ترین آسیبی که انواع مختلف وسواس به افراد می‌زنه، هدر رفتن بخش زیادی از زمان اون‌ها برای رفتارهای تکراری و مزاحمه.
اما هدف اصلی ما در این مقاله نوع خاصی از وسواس به نام وسواس مطالعاتی و درسیه که بیشتر دانش‌آموزان، علی‌الخصوص داوطلبان کنکور رو درگیر خودش کرده. این مشکل، در چند سال اخیر بین نوجوانان شایع شده و تحصیل اون‌ها رو دچار مشکل کرده. در ادامه به انواع وسواس مطالعاتی اشاره می‌کنیم.
رفتار وسواسی
یکی از موانع و عوامل پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان، داشتن رفتار وسواسیه؛ وسواس مطالعاتی در افراد مختلف با نشانه‌های متفاوتی بروز داده میشه. بعضی از دانش‌آموزان برای این که بتونن درس خوندن رو شروع کنن، باید تمام اتاق رو تمیز و مرتب کنن.
گروهی عادت دارن که چند رنگ خودکار یا ماژیک داشته باشن یا توی محل خاصی بشینن و درس بخونن. این نوع رفتارها نشون‌دهنده ابتلا به وسواس در مطالعه‌ست که بخش زیادی از زمان شخص رو هدر میده. وسواس مطالعه در زمان کنکور می‌تونه اثرات بدی روی نتیجه زحمات دانش‌آموزان داشته باشه.
افکار وسواسی
اگه در زمان مطالعه، هر چیزی غیر از درس تمرکز و توجه شما رو به خودش جلب می‌کنه، یعنی با افکار وسواسی درگیر هستین. بعضی از دانش‌آموزان با وجود این که جزوه و کتاب درسی خودشون رو مطالعه کردن، همیشه نگران این هستن که نکنه فلان کتاب نکته‌های بهتری داشته باشه؟
یا بعد از این که یک درس رو تمام و کمال مطالعه کردن، برای چندمین بار همه چیز رو از اول مطالعه می‌کنن تا از یادگیری اون کاملاً مطمئن بشن! چون فکر می‌کنن نتونستن درست آموزش ببینن و همه چیز رو فراموش می‌کنن.
مطالعه بیش از حد یک مطلب با نگرانی از این که نکنه سر امتحان همه چیز رو فراموش کنم، نشانه افکار وسواسیه. برای یادگیری درست باید از روش‌های مطالعه درسی کمک بگیرین و نحوه مرور اون‌ها رو آموزش ببینین؛ نه این که یک درس رو در یک روز صد بار بخونین!
دلایل ابتلا به وسواس مطالعاتی
برای این که بتونیم جلوی ابتلا به چنین مشکلاتی رو بگیریم، در قدم اول باید دلیل اصلی ایجاد این مشکلات رو پیدا کنیم. عوامل زیر در شکل‌گیری وسواس مطالعاتی نقش پررنگی دارن:
- مطالعه نادرست: استفاده از روش‌های نادرست برای مطالعه و حفظ کردن تک تک کلمات هر درس دانش‌آموزان زیادی رو با این نوع از وسواس درگیر می‌کنه.
- توجه بیش از حد به جزئیات: اگه از همون بار اولی که قراره یک درس رو بخونین، کلمه به کلمه رو صد بار روخوانی می‌کنین، یعنی خودتون رو به وسواس مطالعاتی یک قدم نزدیک‌تر کردین.
- کندخوانی: سرعت خیلی کم در زمان مطالعه که به خاطر روش نادرست مطالعه و توجه بیش از حد به جزئیات رخ میده، موجب وسواس در مطالعه میشه. یادگیری روش‌های تندخوانی شما رو از دام این مشکل نجات میده.
- کمال‌گرایی: افرادی که دچار کمال‌گرایی هستن، دائم می‌خوان همه چیز رو به بهترین شکل انجام بدن و همین مورد باعث میشه تا احساس کنن برای موفقیت، باید تمام منابع درسی رو مطالعه کرده باشن.
- ترس از شکست: یکی از دلایل به وجود اومدن وسواس در دانش‌آموزان، ترس از نرسیدن به موفقیت یا کسب نتیجه مطلوبه.
- کمبود اعتماد به نفس: اعتماد به نفس پایین باعث میشه تا دانش‌آموزان دائم به این فکر کنن که دانش یا آمادگی کامل ندارن و در نهایت با مطالعه بیش از حد، دچار وسواس در مطالعه بشن.
آسیب‌های وسواس در مطالعه
این مشکل، آسیب‌های زیادی رو همراه خودش داره و باعث میشه دانش‌آموزان نتونن به خوبی تمرکز کرده و دائم اضطراب و ترس داشته باشن که نکنه به اندازه کافی مطالعه نکردن؟ از مهم‌ترین آسیب‌های وسواس مطالعاتی می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- وسواس در مطالعه علی‌الخصوص وسواس در مطالعه برای کنکور باعث میشه که دانش‌آموز همیشه کوهی از اضطراب رو با خودش حمل کنه.
- دانش‌آموزان وسواسی ساده‌ترین مطالب رو بارها می‌خونن و با جا به جا شدن کوچک‌ترین وسیله‌ای مشکل عدم تمرکز به سراغ اون‌ها میاد.
- با این که زمان زیادی برای خوندن یک مبحث میذارن اما همیشه با احساس نارضایتی روبه‌‌رو هستن.
- وسواس در مطالعه باعث بهتر شدن وضعیت تحصیلی نمیشه که هیچ، بلکه به احتمال زیاد به دلیل کمبود زمان کافی برای مطالعه تمام دروس، افت تحصیلی رو هم به همراه داره.
- دانش‌آموزانی که با وسواس مطالعاتی دست و پنجه نرم می‌کنن، علاوه بر آسیب‌های روحی و روانی، بخش زیادی از مطالب درسی رو به دلیل شدت استرس فراموش می‌کنن!
- به دلیل مکث طولانی روی هر مبحث، به برنامه‌ریزی درسی خودشون نمیرسن.
- دانش‌آموزانی که دچار وسواس در مطالعه هستن، درگیر آشفتگی ذهنی شده و مدام همه چیز رو به دست فراموشی می‌سپارن.
روش‌های درمان وسواس در مطالعه
ممکنه الان براتون سوال شده باشه که چطور وسواس مطالعاتی رو کنترل کنیم؟ برای این که بتونین از دست تمام آسیب‌هایی که در قسمت بالا نام بردیم در امان بمونین، بهتره که با روش‌های درمان وسواس مطالعاتی آشنا بشین.
اشکالی نداره اگه همه چیز رو در اولین دور مطالعه یاد نگیرین
لازم نیست در همون اولین باری که یک درس رو مطالعه می‌کنین، خط به خط اون رو یاد بگیرین. بهترین روش مطالعه همون روشیه که با چند بار مرور کردن در بازه‌های زمانی مختلف انجام میشه.
مغز در هر بازه زمانی، توانایی یادگیری مشخصی داره؛ با توجه به این موضوع، تکرار بیش از حد یک بخش نمی‌تونه ضامن خوبی برای یادگیری کامل باشه. پس بار اول به قصد یادگیری کلیت مطلب درسی، اون رو مطالعه کنین.
مطالبی که یاد نگرفتین رو علامت‌دار کنین
گاهی اوقات هر چقدر هم برای مطالعه یک موضوع زمان صرف کنین، اون رو درست و کامل یاد نمی‌گیرین. در چنین شرایطی، به جای این که تمام ساعت مطالعه روزانه‌تون رو صرف یادگیری اون موضوع خاص کنین، فقط اون رو علامت بزنین و سراغ ادامه مطلب برین.
بعداً در روزهای آینده، دوباره سراغ این مطالب علامت‌دار بیاین و این بار دقیق‌تر اون‌ها رو مطالعه کنین. تمرین و حل مسائل مختلف هم می‌تونه راه خوبی برای یادگیری بهتر این مباحث باشه.
برای مطالعه خود حجم و زمان مشخصی تعیین کنین
برای این که جلوی مشکل دوباره‌خوانی یک مطلب ثابت رو بگیرین، بهتره که خودتون رو با محدودیت‌ها درگیر کنین. این محدودیت با تعیین کردن حجم مشخصی از درس در زمانی مشخص اجرا میشه.
یعنی مثلاً خودتون رو مجبور کنین که در عرض یک ساعت، 10 صفحه از درس شیمی رو بخونین. یادتون باشه که تعیین زمان و حجم درس برای هر شخص متفاوته؛ اما در کل باید مقدار مناسبی رو با توجه به توانایی‌های خودتون مشخص کنین وگرنه به وسواس درسیتون دامن زدین.
[inline_post_rel p_id=95]
ذهنتون رو کنترل کنین
یکی از راه‌های درمان وسواس در مطالعه، اینه که به خودتون اعتماد داشته باشین؛ با اعتماد به نفس درس بخونین و از امتحان و پرسش‌ها نترسین. اجازه ندین افکار منفی انرژی شما رو برای استرس و نگرانی‌های بی‌مورد هدر بدن. تمرکزتون رو روی مطالعه قرار بدین و با برنامه‌ریزی درسی اصولی و نقشه ذهنی همه چیز رو با نظم پیش ببرین.
نکته‌برداری کنین یا خلاصه بنویسین
نوشتن نکته‌های مهم یا خلاصه‌نویسی می‌تونه به یادگیری شما کمک کنه. همچنین خلاصه‌نویسی، سرعت مطالعه شما رو در دفعات بعدی بالاتر می‌بره. پس با هدف یادگیری بهتر و سرعت بخشیدن به درس خوندن، خلاصه‌نویسی کنین.
[inline_post_rel p_id=2533]
روش مطالعه مناسب خودتون رو پیدا کنین
بعضی از دانش‌آموزان دوست دارن مطالب درسی رو با صدای بلند بخونن یا زیر مطالب مهم خط بکشن و اون‌ها رو هایلایت کنن. در هر حال با پیدا کردن روش مطالعه مناسب خودتون بازدهی بیشتری برای مطالعه دارین.
به پاراگراف‌های قبلی برنگردین
برای جلوگیری از وسواس در مطالعه، باید سعی کنین که به پاراگراف‌های قبلی برنگردین. به این ترتیب از اتلاف وقت جلوگیری میشه. بهترین راه برای درمان این نوع از وسواس در مطالعه، اینه که روی پاراگراف‌های قبلی رو با کاغذ بپوشونین. کم کم چشم شما به ندیدن متن‌های قبلی عادت می‌کنه و از مشکل دوباره‌خوانی رها میشین.
وسواس درسی برای کنکور
داوطلبانی که برای شرکت در کنکور آماده میشن، باید در بازه زمانی نسبتاً کوتاه، حجم زیادی از دروس رو مطالعه کنن. استرس‌هایی که در این دوران به اون‌ها وارد میشه و نگرانی‌هایی که برای موفقیت توی کنکور دارن، آشفتگی‌های ذهنی زیادی رو برای اون‌ها به ارمغان میاره.
توجه بیش از حد به مطالب درسی از عواملیه که کنکوری‌ها رو با وسواس در مطالعه درگیر می‌کنه. لازمه که این افراد با برنامه‌ریزی کنکور، روند منظمی رو برای درس خوندن در این دوران تنظیم کنن.
در واقع با این کار خیال خودشون رو از این که وقت کافی برای مطالعه هر درس دارن، راحت می‌کنن. تمام روش‌هایی که در این مقاله برای درمان وسواس مطالعاتی به شما آموزش دادیم، برای کنکوری‌ها هم کاربرد داره.
سخن پایانی
داشتن یک برنامه درسی صحیح و استفاده از روش مطالعه مناسب، می‌تونه از ابتلا به اختلال وسواس مطالعه جلوگیری کنه. این اختلال برای همه دانش آموزان به ویژه کنکوری‌ها معضل بزرگیه و حجم زیادی از زمان اون‌ها رو هدر میده.
درمان وسواس در مطالعه با روش‌هایی که در این مقاله به طور کامل بررسی کردیم، برطرف میشه. فقط باید اراده داشته باشین و حتما بر اساس یک برنامه‌ریزی اصولی و دقیق پیش برین. یادتون باشه که درمان این نوع از اختلالات به مرور زمان اتفاق می‌افته، پس برای نتیجه گرفتن باید کمی صبور باشین.
چگونه وسواس در مطالعه رو درمان کنیم؟
اگه دچار وسواس مطالعاتی هستین، لازمه که برای برطرف کردن اون چندین نکته رو رعایت کنین؛ مثل مطالعه در حجم و زمان مشخص، کنترل ذهن، نکته‌برداری و… .
چگونه از ابتلا به وسواس مطالعه جلوگیری کنیم؟
یکی از بهترین روش‌های جلوگیری از ابتلا به وسواس در مطالعه، طراحی و اجرای یک برنامه‌ریزی درسی دقیق و اصولیه که در این مقاله به بررسی اون پرداختیم.