کلاس آنلاین یا دی وی دی! راه یادگیری رو چطور انتخاب کنم؟

در این چند سال اخیر، آموزش غیرحضوری جای خودش رو بین روش‌های آموزشی مختلف به خوبی باز کرده. مخصوصاً از وقتی کرونا اومد، خیلی‌ها با کلاس‌های آنلاین آشنا شدن و دیگه براشون عجیب نیست که در منزل بشینن و از پشت موبایل یا لپ‌تاپ درس بخونن. از طرفی، استفاده از دی‌ وی‌ دی‌های آموزشی هم هنوز برای بعضی از خانواده‌ها گزینه محبوبیه، به ویژه در جاهایی که سرعت اینترنت خوب نیست یا زمانی که دنبال یک آموزش آفلاین و کم‌هزینه می‌گردن.

ولی واقعاً سوال اصلی اینجاست: وقتی می‌خوایم برای درس خوندن یک روش غیرحضوری انتخاب کنیم، کدوم بهتره؟ کلاس آنلاین یا دی وی دی؟ هر کدوم این روش‌ها، یک سری مزایا و معایب دارن که باید بدونیم. در این مقاله می‌خوایم تجربه‌ها، ویژگی‌ها و تفاوت‌های این دو روش آموزشی رو بررسی کنیم تا آخرش راحت‌تر تصمیم بگیریم که کدوم گزینه برای ما یا بچه‌هامون مناسب‌تره.

مقایسه کلاس آنلاین و دی وی دی کدامیک بهتر است ؟

قبل از اینکه بخوایم بین کلاس آنلاین یا دی وی دی آموزشی یکی رو انتخاب کنیم، بهتره به شرایط خودمون یا فرزندمون یک نگاهی بکنیم. مثلاً اینکه دسترسی به اینترنت پرسرعت داریم یا نه. یا اینکه قراره آموزش در چه ساعتی از روز انجام بشه. گاهی اوقات ممکنه تایم آزاد ما محدود باشه یا نتونیم همیشه به اینترنت وصل بشیم؛ پس باید به برنامه‌ریزی و امکاناتمون برای انتخاب کلاس آنلاین یا دی وی دی توجه کنیم.

یک چیز دیگه‌ای که خیلی مهمه، سبک یادگیری فردیه. بعضی‌ها با دیدن و شنیدن به صورت آنلاین بهتر یاد می‌گیرن، بعضی‌ها هم ترجیح میدن چند بار یک محتوا رو ببینن و مرور کنن تا کامل متوجه بشن. اینجاست که باید ببینیم چه نوع آموزش و چه محیطی برای یادگیری ما یا بچه‌هامون بهتره. پس به جای اینکه صرفاً دنبال معروف‌ترین یا ارزون‌ترین روش بگردیم، اول باید ببینیم چی با سبک زندگی‌مون هماهنگه؛ کلاس آنلاین یا دی وی دی؟

در ادامه، مزایا و معایب هر کدوم از این روش‌ها رو بررسی می‌کنیم تا ببینیم با توجه به سبک زندگیمون، کلاس آنلاین موثرتره یا DVDهای آموزشی.

جدول مقایسه کلاس آنلاین و دی وی دی

اگه وقتتون محدوده و می‌خواین خیلی سریع متوجه مزایا و معایب کلاس آنلاین یا دی وی دی بشین، پیشنهاد می‌کنیم از جدول زیر استفاده کنین تا کارتون راحت‌تر بشه.

روش آموزشی	مزایا	معایب
کلاس آنلاین	-ارتباط مستقیم با دبیر -امکان به روز‌رسانی و شخصی‌سازی -صرفه‌جویی در زمان و انرژی	وابستگی به اینترنت پایدار نبود فضای فیزیکی آموزش کاهش تعامل اجتماعی و کار گروهی
دی وی دی آموزشی	-دسترسی دائمی و بدون نیاز به اینترنت -امکان مرور و تکرار بدون محدودیت -تمرکز بالاتر با حذف عوامل مزاحم	-عدم ارتباط مستقیم با مدرس -به‌روز نبودن محتوای آموزشی -عدم انعطاف در سبک آموزش

اما اگه می‌خواین به صورت کامل درباره مواردی که ذکر کردیم بدونین، حتما ادامه مقاله رو مطالعه کنین تا متوجه بشین کدوم بهتره؛ کلاس آنلاین یا دی وی دی؟

مزایای کلاس آنلاین

کلاس آنلاین، این روزها شده یکی از رایج‌ترین روش‌های یادگیری؛ مخصوصاً برای دانش‌آموزهایی که دنبال یک راه سریع و در دسترس برای رسیدن به مطالب درسی هستن. خیلی از ما با گوشی یا لپ‌تاپ، خیلی راحت و در منزل، وارد کلاس میشیم؛ بدون نیاز به رفت‌وآمد یا نگرانی از جا موندن. همین باعث شده خیلی‌ها این مدل آموزش رو در برنامه درسی‌شون جا بدن و حتی به عنوان یک جایگزین جدی برای کلاس‌های حضوری بهش نگاه کنن.

اما نکته اینجاست که کلاس آنلاین فقط یک پلتفرم ساده نیست؛ پشتش کلی جزئیات و امکانات هست که اگه خوب استفاده بشه، می‌تونه تجربه یادگیری رو خیلی بهتر کنه. چیزهایی مثل نحوه برگزاری، نحوه ارتباط با معلم و حتی فضایی که داخلش درس می‌خونیم، همه روی کیفیت آموزش تاثیر می‌ذارن. حالا بیاین دقیق‌تر ببینیم که این روش چه ویژگی‌هایی داره که باعث شده انقدر محبوب بشه تا بتونیم بین کلاس آنلاین یا دی وی دی، انتخاب درستی داشته باشیم.

ارتباط مستقیم و سریع با معلم

وقتی موقع انتخاب بین کلاس آنلاین یا دی وی دی میشه، یکی از چیزهایی که در کلاس آنلاین خیلی به چشم میاد، اینه که ارتباط بین دانش‌آموز و معلم خیلی راحت‌تر و سریع‌تر شده. دیگه لازم نیست منتظر زنگ تفریح یا پایان کلاس بمونیم تا سوال‌مون رو بپرسیم. معمولا در پلتفرم‌های آموزشی، یک بخش چت یا گفت‌وگوی مستقیم وجود داره که می‌تونیم خیلی راحت اونجا سوال کنیم یا نظر بدیم.

از طرفی، بعضی از کلاس‌های آنلاین امکان جلسه خصوصی هم دارن. یعنی اگه یک جا رو خوب متوجه نشدیم، می‌تونیم در زمان مشخصی به صورت مستقیم با معلم صحبت کنیم. اینطوری نه فقط سوال‌هامون بی‌پاسخ نمی‌مونه، بلکه یک جور تعامل دوطرفه ایجاد میشه که در دی‌وی‌دی آموزشی یا حتی خیلی از کلاس‌های حضوری کمتر دیده میشه.

همین تعامل باعث میشه که فضای یادگیری خشک و یک‌طرفه نباشه. دانش‌آموز حس می‌کنه در مسیر آموزش تنها نیست و می‌تونه با یک شخص حرفه‌ای در تماس باشه که قدم به قدم راهنماییش می‌کنه. این حس همراهی و پشتیبانی خیلی از استرس‌ها رو کم می‌کنه و باعث میشه اعتماد به‌نفس فرد بالا بره.

امکان به‌روزرسانی و شخصی‌سازی آموزش

در مقایسه کلاس آنلاین و دی وی دی، یک ویژگی مهم کلاس‌های آنلاین اینه که محتوای آموزشی خیلی سریع می‌تونه به‌روزرسانی بشه. اگه کتاب درسی تغییر کنه یا نکته جدیدی به امتحانات اضافه بشه، معلم می‌تونه بلافاصله محتوا رو آپدیت کنه و همون لحظه در اختیار دانش‌آموزها بذاره. این باعث میشه همیشه با آخرین منابع درس بخونیم و عقب نمونیم.

از اون طرف، خیلی از کلاس‌های آنلاین قابلیت شخصی‌سازی دارن. مثلاً ممکنه ما در درس ریاضی قوی باشیم ولی در درسی مثل زیست ضعیف‌تر. در اینجور کلاس‌ها می‌تونیم بیشتر تمرکزمون رو بذاریم روی بخش‌هایی که نیاز داریم و آموزش رو با توجه به نیاز خودمون جلو ببریم. دیگه آموزش، یک قالب خشک و یکسان نیست، بلکه با شرایط هر دانش‌آموز هماهنگ میشه.

این انعطاف در برنامه‌ریزی و محتوا، باعث میشه هم بازدهی بالا بره، هم انگیزه بیشتر بشه. وقتی می‌بینیم آموزش دقیقاً همون چیزیه که لازم داریم، دیگه وقت تلف نمیشه و یادگیری هم لذت‌بخش‌تر میشه.

صرفه‌جویی در زمان و انرژی

اگه حساب کنیم هر روز چقدر زمان صرف رفت‌وآمد به آموزشگاه می‌کنیم، متوجه میشیم کلاس آنلاین چقدر می‌تونه برامون مفید باشه. دیگه لازم نیست در ترافیک بمونیم یا زودتر از خواب بیدار بشیم که به کلاس برسیم. فقط با چند کلیک ساده وارد کلاس میشیم و آموزش شروع میشه.

این صرفه‌جویی فقط به زمان محدود نمیشه، انرژی ذهنی و بدنی ما هم حفظ میشه. وقتی نیازی نیست دغدغه آماده شدن، مسیر، یا دیر رسیدن رو داشته باشیم، ذهن‌مون با تمرکز بیشتری می‌تونه روی خود درس متمرکز بشه. همین تمرکز بالا یکی از کلیدهای موفقیته.

از طرف دیگه، وقتی زمان آزاد بیشتری داریم، می‌تونیم بهتر برنامه‌ریزی کنیم، به درس‌های دیگه برسیم یا حتی یک مهارت جدید یاد بگیریم. کلاس آنلاین بهمون این امکان رو میده که زمانمون رو هوشمندانه‌تر مدیریت کنیم و برنامه درسی‌مون رو بهتر جلو ببریم.

معایب کلاس آموزشی آنلاین

واقعیت اینه که هر چیزی در دنیا یک روی روشن داره و یک روی تیره. وقتی می‌خوایم بین کلاس آنلاین یا دی وی دی انتخاب کنیم، باید حواسمون به مزایا و معایب هر کدوم هم باشه. خیلی وقت‌ها چیزی که اولش به‌نظر آسون و بی‌دردسر میاد، وقتی واردش میشیم، تازه می‌فهمیم که باید مراقب یک سری جزئیات دیگه هم باشیم. کلاس آنلاین هم از اون چیزهاییه که با همه امکانات جذاب و راحتیش، می‌تونه یک جاهایی برامون چالش‌برانگیز باشه.

در مسیر آموزش آنلاین، خیلی چیزها به خودمون بستگی داره. اینکه چطور مدیریت کنیم، چطور تمرکز داشته باشیم یا چطور انگیزه‌مون رو حفظ کنیم. بعضی موقع‌ها همین آزادی عمل می‌تونه به یک امتحان جدی برای نظم و مسئولیت‌پذیری‌مون تبدیل بشه. حالا بیاین با هم نگاهی بندازیم به اون سمت ماجرا که شاید کمتر درباره‌ش صحبت شده.

وابستگی به اینترنت و تجهیزات

در انتخاب بین کلاس آنلاین یا دی وی دی، یکی از مسائلی که خیلی وقت‌ها در کلاس‌های آنلاین خودش رو نشون میده، مسئله اتصال پایدار به اینترنته. اگه اینترنت کند یا قطع بشه، کل فرایند یادگیری مختل میشه. ممکنه وسط یک نکته مهم، صدا قطع بشه یا تصویر بیاد و بره. این موضوع مخصوصا برای دانش‌آموزهایی که در مناطق دورتر هستن، یک دغدغه جدیه.

از طرف دیگه، اگه گوشی، لپ‌تاپ یا تبلت مناسبی نداشته باشیم، خیلی از امکانات کلاس رو از دست میدیم. حتی ممکنه اپلیکیشن خاصی نیاز باشه که روی دستگاه نصب نشه یا باهاش سازگار نباشه. این محدودیت‌های فنی، ممکنه باعث بشه یادگیری با دردسر همراه بشه یا دانش‌آموز از کلاس عقب بیفته.

نبود فضای فیزیکی آموزشی

در کلاس حضوری، محیط اطراف به نوعی به ما کمک می‌کنه که تمرکز بیشتری داشته باشیم. اما در کلاس آنلاین، این مرز بین فضای شخصی و فضای آموزشی خیلی وقت‌ها محو میشه. وقتی روی تخت دراز کشیدیم یا روی مبل نشستیم و با گوشی یا لپ تاپ بلافاصله وارد کلاس میشیم، ذهنمون ممکنه اون حس جدیت لازم رو نگیره.

نبود یک فضای مشخص برای درس خوندن، مخصوصاً برای بچه‌ها یا نوجوان‌ها، می‌تونه باعث بشه کلاس‌ها جدی گرفته نشن. صدای اطراف، پیام‌های گوشی یا حتی یک ویدئوی یوتیوب می‌تونه حواس‌پرتی ایجاد کنه. اگه نظم محیطی وجود نداشته باشه، یادگیری هم اون کیفیت و تاثیر لازم رو میشه.

کاهش تعامل اجتماعی و انگیزه گروهی

یکی از چیزهایی که در کلاس حضوری خیلی ارزش داره، حس بودن در کنار بقیه‌ست. اینکه ببینیم بقیه دارن تلاش می‌کنن، سوال می‌پرسن یا با معلم تعامل دارن، خودش انگیزه میده که ما هم فعال باشیم. در کلاس آنلاین، این ارتباط انسانی کم‌رنگ‌تر میشه و ممکنه حس تنهایی به‌وجود بیاد.

از طرف دیگه، نبود فضای گروهی می‌تونه باعث بشه رقابت سالم و انگیزه برای پیشرفت کمتر بشه. وقتی کسی نیست که ما رو تشویق کنه یا باهاش مقایسه‌ای داشته باشیم، ممکنه انگیزه‌مون برای ادامه دادن پایین بیاد. به همین دلیله که خیلی از دانش‌آموزها وسط مسیر کلاس‌های آنلاین کم‌کم احساس خستگی یا بی‌حوصلگی می‌کنن.

مزایای دی وی دی آموزشی

گاهی اوقات یک روش آموزش، درست مثل یک کتاب قدیمی ولی ارزشمند، با اینکه ساده‌ست اما عمق زیادی داره. دی‌وی‌دی آموزشی هم از اون چیزهاییه که شاید در نگاه اول خیلی مدرن یا پیچیده به‌نظر نرسه، ولی وقتی واردش میشیم، می‌فهمیم که یک جور نظم، ثبات و تجربه متفاوتی رو بهمون ارائه میده.

از طرف دیگه، سبک خاص این نوع آموزش باعث میشه تمرکز بیشتری شکل بگیره؛ مخصوصا برای افرادی که دوست دارن محتوا به صورت آماده و بدون نیاز به اینترنت، همیشه در دسترس‌شون باشه. حالا اگه بخوایم دقیق‌تر بررسی کنیم، چند تا ویژگی داره که ممکنه برای بعضی‌ها یک امتیاز ویژه محسوب بشه. بریم ببینیم اون نکات دقیقا چی هستن.

دسترسی دائمی و بدون نیاز به اینترنت

یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های دی‌وی‌دی آموزشی اینه که همیشه و همه‌جا در دسترسه، بدون اینکه نیازی به اینترنت باشه. کافیه یک دستگاه پخش داشته باشیم تا هر وقت خواستیم، حتی در مسافرت یا جاهایی که اینترنت ضعیفه، بتونیم درس بخونیم. این موضوع، مخصوصا وقتی که زمان برامون محدود یا شرایط اینترنت ناپایدار باشه، خیلی کمک‌کننده‌ست.

از طرفی، این دسترسی دائمی باعث میشه که استرس قطعی یا نوسان اینترنت از بین بره. خیلی‌ها دوست دارن محتوا رو یک بار ذخیره کنن و بارها نگاهی بهش بندازن، بدون اینکه نگران حجم یا سرعت باشن. دی‌وی‌دی این امکان رو میده که کاملاً مستقل از شرایط شبکه، با تمرکز بالا مطالعه کنیم.

امکان مرور و تکرار بدون محدودیت

در دی‌وی‌دی آموزشی، می‌تونیم هر قسمت از درس رو بارها ببینیم، یا حتی یک بخش خاص رو چند روز مرتبا تمرین کنیم. این ویژگی برای دانش‌آموزهایی که با تکرار بهتر یاد می‌گیرن، خیلی مفیده. دیگه نیاز نیست نگران باشیم که نکنه یک نکته رو جا بندازیم یا فقط یک بار فرصت شنیدنش رو داشته باشیم.

برخلاف کلاس‌های آنلاین که یک بار برگزار میشن و ممکنه اگه حواسمون پرت بشه مبحثی رو از دست بدیم، اما دی‌وی‌دی همیشه در دسترسه. اینجوری یک مدل کنترل کامل روی روند یادگیری داریم و می‌تونیم با سرعت خودمون پیش بریم، نه با سرعت مدرس یا کلاس.

تمرکز بالاتر با حذف عوامل مزاحم

وقتی با دی‌وی‌دی درس می‌خونیم، خبری از نوتیفیکشن‌های گوشی، پیام‌های هم‌کلاسی‌ها یا صداهای اضافه کلاس آنلاین نیست. همه‌چیز محدود میشه به یک تصویر و یه صدا؛ درست مثل یک کلاس خلوت و خصوصی. این سکوت و سادگی، خودش کمک می‌کنه تمرکز بیشتری داشته باشیم.

برای بعضی از دانش‌آموزها، محیطی که داخلش یاد می‌گیرن خیلی مهمه. دی‌وی‌دی این امکان رو میده که اون محیط رو خودمون بسازیم؛ بدون مزاحمت، بدون حواس‌پرتی و دقیقا با برنامه‌ریزی دلخواه. مخصوصاً برای افرادی که از فضای شلوغ آنلاین خسته میشن، این یک نقطه قوت به حساب میاد.

معایب استفاده از دی وی دی آموزشی

اما همونطور که گفتیم، موقع انتخاب بین کلاس آنلاین یا دی وی دی، باید به معایب هر کدوم از اون‌ها هم توجه کافی داشته باشیم. پس اگه قصد مقایسه کلاس آنلاین با دی وی دی رو دارین، باید حتما درباره معایب دی وی دی هم اطلاعات کافی کسب کنین.

بعد از این که معایب این روش رو دونستین، باید سبک و سنگین کنین و بفهمین کدوم یکی از این روش‌ها برای شما بهتره؛ کلاس آنلاین یا دی وی دی آموزشی؟

عدم ارتباط مستقیم با مدرس

برای مقایسه کلاس آنلاین و دی وی دی، باید بدونیم یکی از بزرگ‌ترین محدودیت‌های دی‌وی‌دی آموزشی اینه که هیچ تعامل مستقیمی با معلم وجود نداره. یعنی اگه یک جایی سوالی برامون پیش بیاد، نمی‌تونیم همون لحظه بپرسیم یا توضیح بیشتری بخوایم. این مسئله باعث میشه بعضی مفاهیم برامون مبهم بمونه و مجبور بشیم خودمون دنبال جواب بگردیم یا از یک منبع دیگه کمک بگیریم.

این نبود ارتباط باعث میشه فرایند آموزش یک طرفه باشه. یعنی فقط داریم گوش میدیم و یاد می‌گیریم، بدون اینکه بتونیم وارد تعامل بشیم. در یادگیری مؤثر، پرسیدن، گفتگو و گرفتن بازخورد نقش مهمی داره؛ اما در یادگیری با دی‌وی‌دی، این فضا وجود نداره و ممکنه برای خیلی‌ها سرد و بی‌روح باشه.

به‌روز نبودن محتوای آموزشی

در مقایسه کلاس آنلاین با دی وی دی آموزشی، یکی دیگه از چالش‌های دی‌وی‌دی اینه که محتوای اون معمولاً ثابت و از قبل ضبط شده‌ست. اگه در کتاب درسی تغییراتی ایجاد بشه یا شیوه طرح سوالات آزمون‌ها عوض بشه، اون دی‌وی‌دی همچنان با همون اطلاعات قدیمی باقی می‌مونه. این یعنی ممکنه دانش‌آموز با مطالبی کار کنه که دیگه کاربردی یا مطابق با جدیدترین سرفصل‌ها نیستن.

برخلاف کلاس آنلاین که مدرس می‌تونه محتوای به‌روز و متناسب با شرایط حال حاضر ارائه بده، دی‌وی‌دی از این نظر یکم محدودتره. مخصوصاً در پایه‌هایی که کتاب‌ها زیاد تغییر می‌کنن یا سوالات کنکور هر سال روند متفاوتی دارن، این مسئله ممکنه باعث بشه بازدهی دی‌وی‌دی‌های آموزشی کاهش پیدا کنه.

عدم انعطاف در سبک آموزش

هر دانش‌آموزی، یک مدل یادگیری خاص داره؛ بعضی‌ها بصری هستن، بعضی‌ها شنیداری و بعضی‌ها هم با تمرین زیاد یاد می‌گیرن. در کلاس‌های زنده، معمولا مدرس با توجه به بازخوردها سبک آموزش رو تنظیم می‌کنه. ولی در دی‌وی‌دی آموزشی، همه چی از قبل ضبط شده و هیچ تغییری در سبک تدریس وجود نداره.

اگر سبک آموزش مدرس با سبک یادگیری دانش‌آموز هماهنگ نباشه، ممکنه اون دی‌وی‌دی تأثیر زیادی نداشته باشه. چون نه می‌تونیم سوال بپرسیم، نه مدرس قراره چیزی رو دوباره با روش دیگه‌ای توضیح بده. این عدم انعطاف باعث میشه بعضی از مخاطب‌ها نتونن با محتوا خوب ارتباط بگیرن یا یادگیری مؤثری نداشته باشن.

استفاده از کلاس آنلاین یا دی وی دی پرش

واقعیت اینه که انتخاب بین کلاس آنلاین و بسته آموزشی پرش، بیشتر به سبک زندگی و مدل یادگیری هر کسی بستگی داره. بعضی‌ها دوست دارن با یک معلم در ارتباط باشن، سوال بپرسن، مشارکت کنن؛ برای این دسته، کلاس آنلاین پرش یک گزینه بی‌نظیره. چون هم اساتید با تجربه‌مون به صورت آنلاین آموزش میدن، هم امکان پرسش‌ و‌ پاسخ و ارتباط گروهی فراهمه. انگار که توی خونه نشستین ولی در بهترین کلاس شرکت کردین.

اما اگه جزء اونایی هستین که دوست دارن هر وقت خواستن، بدون محدودیت و با تمرکز کامل درس بخونن، بسته معلم خصوصی پرش دقیقاً همونه که دنبالش بودین. همه آموزش‌ها به صورت حرفه‌ای و گام‌به‌گام ضبط شدن؛ بدون اتلاف وقت، بدون نیاز به اینترنت و بدون حواس‌پرتی. می‌تونین با سرعت خودتون پیش برین و هر جا خواستین متوقفش کنین و بارها، یک درس رو مرور کنین تا کامل جا بیفته.

نکته مهم اینه که هر دو مدل، یعنی کلاس آنلاین و بسته آموزشی پرش، با دقت و کیفیت بالا طراحی شدن تا هر دانش‌آموزی بتونه مسیر موفقیت خودش رو پیدا کنه. ما در مجموعه پرش، فقط یک روش یادگیری ارائه نمیدیم؛ ما یک مسیر کامل می‌سازیم که هر کسی بتونه متناسب با سبک خودش انتخاب کنه و به بهترین نتیجه برسه. انتخاب با شماست، ولی هر راهی که برین، ما تا آخرش باهاتونیم.

کافیه وارد فروشگاه پرش بشین و با توجه به نیاز خودتون، مناسب‌ترین محصول رو برای خودتون انتخاب کنین.

سخن پایانی

در نهایت، چیزی که باید همیشه یادمون بمونه اینه که هیچ روش آموزشی کاملاً برتر از بقیه نیست. چون ما آدم‌ها با هم فرق داریم؛ یکی با شنیدن بهتر یاد می‌گیره، یکی با دیدن، یکی دیگه با تمرین کردن. بعضی‌ها در فضای گروهی انگیزه می‌گیرن، بعضی‌ها هم ترجیح میدن تنها و بی‌سر‌و‌صدا جلو برن. واسه همینه که انتخاب بین کلاس آنلاین یا دی وی دی، یک تصمیم شخصیه که باید با شناخت خودمون و نیازهای درسی‌مون گرفته بشه.

اگه فکر می‌کنین نیاز دارین در یک فضای آنلاین باشین، با معلمتون حرف بزنین، سوال بپرسین و یک برنامه مشخص و منظم داشته باشین، قطعا کلاس آنلاین می‌تونه کمک بزرگی براتون باشه. از اون طرف، اگه دنبال آزادی بیشتر هستین، می‌خواین هر موقع که خواستین درس بخونین، یا چند بار یک مبحث رو مرور کنین، بسته‌های آموزشی دی‌وی‌دی پرش می‌تونن انتخاب بهتری باشن. این بسته‌ها دقیقاً برای کسانی طراحی شدن که می‌خوان خودشون کنترل زمان و روند یادگیری رو به‌دست بگیرن.

نکته‌ای که نباید فراموش کنیم اینه که چه با کلاس آنلاین درس بخونیم، چه با دی‌وی‌دی، چیزی که موفقیت رو تضمین می‌کنه پشتکار و استمرار خودمونه. هیچ بسته جادویی وجود نداره که یک شبه ما رو به رتبه برتر برسونه، ولی ابزارهای درست و آموزش‌های حرفه‌ای می‌تونن مسیر رو برامون هموارتر کنن.